CONTACT

Verkiezingen Europees Parlement: mijn prognose

18 mei 2014
Peter

ACTUEEL: de eerste exit poll van Ipsos gaf aan dat het CDA 5 zetels binnenhaalt op basis van 15,4 % van de stemmen - en dat is 0,1% meer dan D66. Het CDA zou hiermee de grootste worden. De tweede zou aangeven dat D66 toch de grootste wordt qua percentage en dat beide 4 zetels krijgen. Hoewel ik geloof dat dit een veel betere exit poll is dan die bij de gemeenteraadsverkiezingen, blijft het zaak een stevig voorbehoud te maken tot zondagavond. Ik ben optimistisch, want ik denk toch dat de gemeenten waar het CDA het typisch van moet hebben toch ondervertegenwoordigd zullen zijn in de poll van Ipsos en omdat ik vermoed dat het effect van de lijstverbinding met CU/SGP nog niet meeweegt. MAAR HOE DAN OOK: 4 zetels zou al een fantastisch resultaat zijn en het idee dat ik virtueel al even gelijk heb gekregen is, zeker na de raadsverkiezingen, een glas waard. Wijn, geen karnemelk.

“ESTHER UIT DRIEBRUGGEN! EEN VROUW BIJ AL DIE MANNEN DAAR!” Daarmee heb ik de folders weer uitgedeeld op de markt van Gouda. Het ging goed. Ik denk dat ik mijn record gebroken heb als het gaat om het aantal folders per minuut. Yes! Het was natuurlijk ook heerlijk weer – het grote voordeel van Europese verkiezingen. Mensen zijn gewoon in een betere bui, ook al waren er genoeg mensen met een pruillip.

Esther en haar ploeg

Esther en haar ploeg

Het was weer anders dan 2009. Toen zouden we als CDA uiteindelijk op 5 zetels uitkomen en daarmee nog een keer de grootste landelijke partij worden, maar het was al goed merkbaar dat de partij landelijk aan het afglijden was. De mensen waren echt nors, norser dan vandaag. Wat mij ook opviel – we hebben het hier over een Gouda dat dagelijkse op de verkeerde manier de krant haalde – dat de mensen mij niet zozeer op het falen van politici aanspraken, maar gingen afgeven op de rechterlijke macht. Die gaven veel te lage straffen. Vandaag was het anders en milder. Naast de onvermijdelijke opmerkingen over Griekenland kreeg ik opvallend veel opmerkingen over de ‘C’. En daarnaast dus heel veel glimlachen bij de dames bij mijn opmerking over “de vrouw bij al die mannen”.
Toen kregen we 5 zetels – en dan nu? Op 29 december jl. heb ik, net als voor de raadsverkiezingen, een voorspelling gemaakt over de uitkomst van de Europese verkiezingen. In de peilingen stonden we op 2 zetels en voorspelde ik toch 5 zetels. Bam.
Dus nu … ? Oppassen Noordhoek. De voorspelling die ik toen ook deed over de raadsverkiezingen is zo precies uitgekomen dat ik volstrekt dwaas zou zijn als ik me er nog een keer aan zou wagen. Het kan alleen maar slechter.
Ik ken mezelf. Daar gaat ie.

Voorspelling december

Ik start bij mijn analyse van december. Daarin zette ik mij af tegen de toen heersende verwachting dat, meer nog dan de raadsverkiezingen, de Europese verkiezingen een proteststem zouden worden en dat de PVV groots zou gaan winnen. met de uitslagen van verkiezingen in 2012 en 2013 in het achterhoofd schreef ik dat ik daar nog niet zo zeker van was:

“Niet zozeer omdat dit bij de landelijke verkiezingen van 2012 de PVV beneden verwachting presteerde – en toen was Europa door de crisis actueler dan nu – of omdat de Duitse anti-Europartij bij de laatste Duitse verkiezingen van 2013 de kiesdrempel niet haalde. Daar kunnen andere redenen de oorzaak van zijn. Wel omdat de gemiddelde man die sterk tegen Europa is, ook degene is die niet snel geneigd zal zijn te gaan stemmen. Ik verwacht eerder een uitslag die vergelijkbaar is met die van 2009. Ook toen werden de kansen van PVV en SP hoog ingeschat – de PVV stond vergelijkbaar met nu in de peilingen – en was de analyse achteraf toch dat het voor beide partijen tegenviel – en bedenk daarbij dat Wilders toen serieuzer werd genomen dan nu. Al met al verwacht ik dat de pure tegenstem het nu ongeveer net zo zal doen als in 2009 en dat het resultaat van de andere partijen af zal hangen van hun strategie – daarbij wetend dat een eenduidige positie meer opbrengt dan een ‘ja, maar’ verhaal."

Over het CDA schreef ik uiteindelijk:

“Ik verwacht dus gewoon dat het CDA de grootste Nederlandse partij zal blijven in Europa, mits ze weg kunnen blijven bij een 'Ja, maar' verhaal.”

Aarzelingen

Na de raadsverkiezingen, toen ik dus eigenlijk mijn gelijk bevestigd had gezien, krijg ik toch aarzelingen. Ik vond de bandbreedte te groot. Een sprong van 2 naar 5 zetels in iets meer dan 2 maanden is dan heel groot. Ter vergelijking: bij de raadsverkiezingen had ik het over een verschil tussen 12% van het totaal aantal stemmen versus 14% in de peilingen. Ik ben niet vergeten hoe verontwaardigd ik was (en ben) dat Ipsos aan het begin van de avond minder dan 11% voorspelde, om uit eindelijk op die 14% uit te komen. Een sprong van 2 naar 5 is dan vele malen wilder. 4 zetels dan? Mijn zorg was dat het CDA en andere middenpartijen in de knel komen als alles teruggebracht wordt tot een keuze van voor of tegen de Europese Unie. Anders gezegd: mijn gevoel zei en zegt nog steeds: 5 zetels. Mijn verstand zei dat je door een ‘multiplier’ als een lage opkomst we wel 1 zetel hoger uit kunnen komen, maar 2 tot 3? Teveel van het goede. Tegelijk: de uitgangspositie moet wel beter zijn dan in 2009.

Sindsdien heb ik een soort permanente blog bijgehouden met overwegingen. Op een rij gezet:

Voor een 'multiplier' pleit:

  • lagere opkomst is goed voor middenpartijen
  • een lagere opkomst is logisch bij goed weer en veel vrije dagen
  • Wilders heeft wel degelijk last van:
    o   reputatieschade door uitspraken die alleen de meer extreme PVV’ers aanspreken
    o   mismanagement en afscheidingen als Bontes c.s. en Artikel 50 die een echt alternatief voor de PVV lijken te gaan vormen
    o   een moeilijk uit te leggen lijstverbinding met Le Pen en afwijzingen vanuit UKIP etc.
  • De VVD op zou kunnen krabbelen door een betere economie, maar met Van Baalen en Rutte geen fijne kampioenen heeft
  • D66 nu al over haar hoogte punt heen is door:
    o   anders dan in 2009 niet vol voor hun JA te gaan
    o   in menig coalitieonderhandeling wat valse noten te zingen
    o   en niet over een echt aansprekende lijsttrekker te beschikken
  • Het CDA heeft binnen de omstandigheden weer een prima grass roots campagne, met daarbij voordeel van voorkeuracties voor unieke kandidaten als Annie Schreijer, Lambert van Nistelrooij. In 2009 liet Esther al zien dat ze veel voorkeurstemmen kan krijgen. Ondertussen draagt Wim van der Camp het team op voorbeeldige wijze
  • Het CDA heeft een nieuwe en nuttige lijstverbinding met CU/SGP
  • In debatten komt Esther prima over en na het debat in Maastricht ook duidelijk sterker dan Sophie in ’t Veld. Nederlands is zo dom om weinig aandacht te besteden aan de Europese debatten, maar gelukkig betekent dit dat Juncker weinig in beeld komt.

Daar staat ook het nodige tegenover:

  • elke verkiezing wordt een strijd om de tweestrijd. Dit keer zou het gaan om een keuze voor of tegen Europa. Het gaat er nog op lijken ook. Niet goed
  • kijkend naar de campagne-financiën lijken D66 en vooral SP de meeste bereidheid te hebben er geld in te stoppen
  • het instorten van de PvdA vooral de SP en GL helpt. Voorheen was er meer stemverkeer tussen CDA en PvdA. Het CDA pakt de rechtse stem, minder de midden stem. Jammer
  • op de agrarische stem na, lijkt er niet veel stemverkeer van VVD naar CDA te gaan
  • het CDA is erg laat gekomen met een reactie op de onrust in Oekraïne. Alleen het Turkije standpunt van Esther de Lange lijkt boven de ruis uit te stijgen
  • het CDA heeft een lijst die wordt aangevoerd door Brusselaren

Wikken en tikken

Zo wikte en woog ik tot dit weekeinde. Elke keer als ik dacht: nu verlaag ik mijn prognose van 5 naar 4, dat is al wild genoeg, dacht ik weer terug aan 2009. We doen het nu toch beter? En toen kwamen er dit weekend twee kleine tikken bij.

De eerste tik hoorde ik op een jubileumbijeenkomst van het zgn. 'Conservatief Café'. Leuke mensen, die in mijn ogen echter veel te revolutionair zijn als het om Europa gaat. Daar maakte Diederik Smit een perfecte grap: “De discussie over Europa gaat maar over één ding – en dat is te weinig.” De zaal lachtte voluit. En toen dacht ik: als iedereen in deze zaal al doorheeft dat die tegenstelling onzin is, dan durf ik ook wel op de kiezer te vertrouwen dat die er doorheen gaat prikken.
De tweede tik kwam los bij het uitdelen van flyers aan de dames op de Goudse markt. Ik zag het aan de ogen: de dames die gaan stemmen, willen stemmen op een vrouw.

Vandaag komt De Hond (Peil.nl) met een voorspelling waarin 3 partijen in een bandbreedte van 4-5 zetels terechtkomen. Het CDA hoort daar ook bij. Zijn onderliggende analyse vind ik nu echt grondig en gaat dieper dan wat ik op mijn intuïtieve manier zou kunnen. Ik zie hem pogingen doen om te anticiperen op een ondervertegenwoordiging van CDA-stemmers.

De spanning is er zo wel een beetje af. Natuurlijk houd ik vast aan mijn voorspelling van 5 zetels. Een weddenschap, net als de vorige keer? Wijn als ik win, karnemelk als ik verlies? Dat wordt pas weer leuk bij 6 zetels en daar heb ik toch echt te weinig aanwijzingen voor. Dus laten we dit afspreken: als het CDA 4 of 5 krijgt drinken we er wat op. Worden het er 6, dan trakteert Esther.

Ondertussen op dat andere Europese front

De echte spannende race is een dubbele race die zich afspeelt op het niveau van Europa zelf.
Enerzijds is er de race tussen de Europese Volkspartij (doorgaans afgekort als EPP) en de socialisten (S&D. Dus tussen Juncker en Schultz. De peilingen geven een nek-aan-nek race aan: 212 EPP tegenover 209 S&D. Uiteindelijk denk ik dat door de zorg over Oekraïne de EPP net het zetje krijgt waardoor het de grootste blijft, maar dan hoop ik wel dat ze leren om nooit meer een top-kandidaat te selecteren die zo’n voortreffelijk imitatie van Droopy kan doen als Juncker. Dit is een verkiezing om veel van te leren.

Onverenigbare populisten

Anderzijds is er de race tussen de pro-Europeanen en de populistische partijen. Dit is de race waar heel veel angst omheen is, als je ten minste tot het Europese kamp behoort. Zelf heb ik idee dat ook de nee-stem vertegenwoordigd moet zijn, maar tegelijk denk ik niet dat wie er ook beter van wordt als we extreme randfiguren in het Europees Parlement krijgen (we hebben al genoeg schemerige figuren in de centrum partijen). Kijkend naar de peilingen op Europees niveau, lijkt er voorlopig nog niet zo heel veel aan de hand te zijn. Ver- en extreem rechts blijven bij elkaar in verhouding minder zetels vertegenwoordigen dan Wilders in Nederland doet, maar als die partijen echt een blok gaan vormen, dan verandert er wel iets. Welnu, door alle spanningen controverses tussen de nationale partijvertegenwoordigers op ver-rechts, inclusief Wilders, lijkt het er op dat er minder in plaats van meer blokvorming in het Europees Parlement zal zijn. Dat lijkt mij goed nieuws. Mijn prognose is vooralsnog dat de populistische partijen in concrete zin niet nog meer een factor in Europa zullen zijn dan ze al zijn: een lastige, soms pijnlijke splinter inde rechter voet. Wel iets om aan te doen.

Tot slot

Tijdens het flyeren op de markt in Gouda kwam er een dame op een fiets langs. Ze hoorde mijn slogan, kneep in de remmen en liep met haar fiets aan paar staPeter flyeren markt Goudappen terug tot ze weer bij mij was. Dat was de start van een leuk gesprek. Ze wilde weten. Ze wilde weten hoe het echt in elkaar zat en waarom ik zo zeker van Esther en het CDA was. Ik vertelde haar over de afgelopen periode. Hoe door goed werk van Wim van der Camp er iets van een team ontstond waarin ieder optimaal tot zijn
of haar recht kwam: Corien Wortmann als het om de Europese financiën en de Bankunie ging, Lambert als het om innovatie ging, etc. D66 heeft ook goede mensen, maar ze kozen voor de verkeerde commissies in een tijd van crisis. Andere fracties vielen feitelijk uit elkaar. Zo wordt bepaald of je effectief bent of niet. Het is mensenwerk, inclusief de nodige missers. Dat nam haar voldoende mee om te gaan twijfelen aan haar oorspronkelijke voorkeur. ‘Waarom legt niemand dat nu eens uit?’ Ik zei dat dit wel wordt gedaan, maar dat je ernaar moet graven. Daar had ze dus geen tijd voor. Al pratend denk ik dat ze goed zal nadenken voordat ze stemt. Misschien wel CDA.

Het is zeldzaam dat je echt een open gesprek kan voeren over de dingen die er in jouw ogen toe doen. Dat koester ik, terwijl ik ook snap dat het gewone campagnewerk er bij hoort. Na 22 mei hoop ik vooral dat dit soort gesprekken blijven gebeuren.

 

Peter Noordhoek

Northedge

info@northedge.nl
 Copyright © 2020 -  All Rights Reserved
BTW nummer Northedge B.V.: 8192.31.472.B.01
KvK nr. Northedge B.V.: 29048758 Rotterdam
menu-circlecross-circle linkedin facebook pinterest youtube rss twitter instagram facebook-blank rss-blank linkedin-blank pinterest youtube twitter instagram