CONTACT

Hoe een virtuele resolutie het van een echte won

6 november 2017
Peter
Foto: Dirk Hol

Het CDA-congres in Nijmegen van 4 november jl. stond in het teken van de deelname aan het nieuwe kabinet. Sybrand Buma legde aan de leden verantwoording af over het bereiken in het kader van het regeerakkoord en we konden kennismaken met de nieuwe ploeg bewindspersonen. Tegen die achtergrond vond ook de bespreking van resoluties plaats; de uitspraken van de leden richting de fractie. Eén resolutie trok vooraf al de nodige aandacht: die over de gewenste terugkeer van de basisbeurs. Hier neem ik deze als concreet voorbeeld van de vraag hoe je een resolutie daadwerkelijk kunt binnenhalen. Ik zeg erbij dat Zuid-Holland en mijn persoontje hier niet slecht uit zijn gekomen en eigen roem altijd wat kan stinken. Aan de andere kant wil de docent in mij graag uitleggen hoe zoiets gaat en wil ik graag richting degenen die mij door de schouwburg in Nijmegen hebben zien ronddarren, uitleggen wat er nu eigenlijk gebeurde.

Het CDJA, de jongeren van de partij, spraken bij monde van de nieuwe voorzitter Lotte Visser uit, dat het CDA opnieuw de onderhandelingen aan moest gaan met de formatiepartners en de terugkeer van de basisbeurs, inzet van ons verkiezingsprogramma, alsnog moest regelen. Het haalde de voorpagina van De Telegraaf en het leverde direct een tv-optreden op voor Lotte bij WNL. Het is op zich heel knap om zoveel publiciteit te halen met een resolutie (zelf ben ik nooit verder dan de radio gekomen met een resolutie over de introductie van een kiesdrempel), maar die aandacht van de media is natuurlijk niet direct positief bedoeld. De resolutie werd geïnterpreteerd als een aanval op het onderhandelingsresultaat van de partijleider, Sybrand Buma. De resolutie werd daarmee toch een soort testcase op de vraag of hij goed onderhandeld had.

Resoluties

Resoluties kunnen worden ingediend door afdelingen of ‘gelieerde organisaties’ zoals het CDJA of als ten minste 25 leden met een resolutie komen. Je zou kunnen zeggen dat binnen een partij als het CDA kan, wat in het parlement niet kan: referenda indienen. Elke resolutie is een soort mini-referendum. Het is een van de vele redenen waarom we de partijdemocratie moeten herontdekken en jongeren laten zien dat het lidmaatschap van een partij juist supercool en vernieuwend kan zijn – mits, zoals met alles, je dan ook bereid bent de regels van het spel te leren. Binnen Zuid-Holland hebben we de afgelopen jaren veel geïnvesteerd in het bouwen aan een goede delegatie naar het congres. We hebben nu een leuk team, met Peter Viallé als de onmisbare secretaris en ondergetekende als delegatieleider. Daarnaast is er grote betrokkenheid vanuit het dagelijks bestuur, met name van Arjan Kraijo, als bestuurssecretaris en Relus Breeuwsma als de kersverse voorzitter van Zuid-Holland. Voor beide laatste zou het hun eerste congres ‘in functie’ zijn. In Nijmegen begon het congres al direct met een ‘deelsessie’ over resoluties. Er kwamen 15 resoluties aan bod, elk voorzien van een pré-advies van het bestuur. Dat advies luidt dan ‘overnemen’ of ‘niet overnemen’, met als het goed is, een inhoudelijke onderbouwing van dat pré-advies (deze keer ontbrak het daar nogal aan). De discussie gaat dan over het wel of niet overnemen van de resolutie. Uiteindelijk worden alleen die resoluties in het plenaire deel van het congres besproken die of overgenomen zijn of duidelijk niet worden gesteund.

Voorbereiding

Als Zuid-Holland hebben we eerst een brainstorm gehad waarbij er een tiental mogelijke resoluties zijn besproken. Uiteindelijk hebben we twee resoluties ingediend: één over luchtkwaliteit en één over de voorwaarden die aan Europese gelden kunnen worden gesteld (wat gebeurt er als bijvoorbeeld Polen en Hongarije de rechtsstaat schenden). Beide zijn op ‘overnemen’ gezet, waarvan één na een tekstuele aanpassing. Een mooi resultaat dus, conform verwachting en reputatie. Al heb ik eigenlijk liever dat onze resoluties net controversieel genoeg zijn om het plenaire deel te halen, omdat resoluties die plenair worden besproken doorgaans meer impact hebben en omdat een stevig debat op z’n tijd gewoon goed is voor de partij.

Over één resolutie was het van het begin af aan duidelijk dat die plenair zou worden besproken. De resolutie van het CDJA getiteld ‘terugkeer basisbeurs’. Elke resolutie bestaat uit drie delen: een onderdeel ‘Constateert dat’ waarin wat feiten worden opgesomd, een onderdeel ‘Overweegt dat’, waarin de redenering wordt opgebouwd en een slotdeel (het zogenaamde ‘dictum’, het 'Spreekt uit') waarin het congres wordt voorgelegd een uitspraak te doen richting de fractie van het CDA. Daar hoeft de fractie zich niet aan te houden, maar het weeg wel zwaar. In het geval van het deze resolutie luidde het dictum: “Het CDA de basisbeurs alsnog opgenomen wil zien in de onderwijsparagraaf” Met andere woorden: Buma zou om het openbreken van het regeerakkoord moeten gaan vragen.

Twee dagen voor het congres hadden we als CDA een bijzondere algemene ledenvergadering gehad om alle 15 ingediende resoluties te bespreken. Ten aanzien van deze resolutie wilden we heel ver gaan, mede omdat we ons in de aanloop naar het verkiezingsprogramma hier al erg sterk voor hadden gemaakt. Sterker in feite dan het CDJA zelf: wij wilden niet alleen de bachelor, maar ook de masterfase uit publieke middelen laten betalen. Ook om te laten zien dat we na een verkiezing wat dat betreft bij ons standpunt bleven, waren we blij met alles wat het CDJA in de resolutie had opgeschreven en wilden dat voluit steunen. Op één punt na. Wat het dictum vroeg, heronderhandelen van het regeerakkoord, vonden we onmogelijk. En dat hoefde Sybrand Buma ons echt niet uit te leggen, dat snapten wijzelf ook. Om die reden spraken we af dat we onze steun afhankelijk zouden maken van een wijziging van het dictum. Dat is niet ongebruikelijk en we verwachtten dat het CDJA dat zelf ook wel zou inzien. Dan zouden we steunen. De bal lag eerst bij hen.

Deelsessie

Het was bij momenten aandoenlijk om te zien hoe Sybrand Buma probeerde aannemelijk te maken dat er voor hem echt geen ruimte was en dat elke poging van hem om het akkoord te wijzigen zou stranden. Daartegenover stonden ook harde momenten: geef mij dan aan wat er elders ingeleverd zou moeten worden, want anders gaat het zeker niet gebeuren. Per saldo vroeg Buma vooral begrip voor zijn positie. Hij kreeg het niet van het CDJA.

Als veruit grootste afdeling betekent de steun van Zuid-Holland wel iets. Toen ik aankondigde dat wij de resolutie wilde steunen, zag je het gezicht van de CDJA’ers oplichten, maar direct daarna weer dimmen toen ze begrepen dat we een wijziging van het dictum verlangde. Het antwoord was kort maar heel duidelijk: nee, dat doen we niet. De resolutie werd doorverwezen naar het plenaire deel van het congres. Ondertussen konden we vieren dat we onze eigen resoluties hadden binnengehaald. In die zin konden we al ontspannen: opdracht vervuld.

Lunchpauze

Tijdens de lunchpauze knaagde er toch iets. Pieter Heerma was bij de bespreking van de resoluties aanwezig geweest en kwam naar mij toe. Hij zei dat hij het interessant vond dat we om wijziging van het dictum hadden gevraagd. Hij had zijn zin nog niet eens beëindigd toen mij al duidelijk was dat we een nieuwe poging zouden wagen om het CDJA in beweging te brengen. Een halve minuut later was ik op zoek naar Lotte en haar mensen. Ondertussen probeerde ik voorzitter Relus Breeuwsma te bellen, want zoiets stem je af. In gesprek. En toen liepen Lotte en haar collega voor mij langs. Ik riep ze aan en direct waren we in gesprek. Alhoewel, gesprek? Er zat geen beweging in. Ze hadden één goed argument: het met de terugkeer van de basisbeurs gemoeide bedrag is zo groot, dat als je het nu niet direct in één keer zou regelen, dus via het akkoord, je het kon vergeten. Dan moet je als partij staan voor dat standpunt, ook al zou dat de partijleiding een probleem geven. Volgens mij onderschatten ze dat probleem en overschatten ze hun steun in de zaal en bij ‘de top’. Hoe dan ook, ze wilden niet met een aangepaste tekst komen. Dat maakte de opening om te zeggen dat wij dan als Zuid-Holland met een tekst zouden komen. Ik had nog geen idee welke tekst dat zou zijn, maar vond dat van latere zorg. Het CDJA stond er letterlijk en figuurlijk rigide bij. We gingen elk onze eigen weg.

Het Concertgebouw in Nijmegen is echt prachtig, maar niet erg praktisch. Probeer maar eens iemand te vinden in de gangen van het gebouw. Er zullen best veel congresgangers zijn geweest die mij bellend door de gang hebben zien lopen. Die moeten niet denken dat ik al bellend zware dingen aan het bespreken was. Welnee, we probeerden elkaar te vinden en dat mislukte om de haverklap. 'Ben jij bij hoofdingang?' 'Nee, ben ik net weg.' Enzovoort.

Uiteindelijk hebben Relus en ik elkaar in een hoekje van de garderobe getroffen. Ik had al een eerste toverformule geschreven, maar die was het nog niet. In lijn met de titel van de CDJA-resolutie schreef ik dat “Het CDA voorstander is en blijft van een terugkeer van de studiebeurs.” Maar Relus, iemand met een sterke onderwijsachtergrond, zei daarop iets belangrijks, in feite het enige dat inhoudelijk relevant was: “De basisbeurs komt nooit meer terug, dat is een gepasseerd station.” Dat betekent dus, schreef ik, al vertalend, dat er ‘Het CDA voorstander is en blijft van een studiestelsel dat toegankelijk is voor iedereen, ongeacht afkomst of draagkracht’. Direct daar achteraan volgde, heel logisch, de zin: ‘Roept de fractie op al het mogelijke te doen het kabinet hiertoe te bewegen’.

Dat was het. Daarna volgde een communicatieslag in drie richtingen. We stelden het team op de hoogte dat we een tekst hadden, lieten het CDJA opnieuw weten zelf met een tekst te komen en namen via Pieter Heerma contact op met Sybrand Buma. Dat laatste snelle contact leidde tot een enkele toevoeging: de woorden ‘in de komende jaren’ werd er in de laatste zin aan toegevoegd, zodat er geen misverstand over kon zijn dat terugonderhandelen niet meer zou kunnen.

Plenair

De bespreking van de resoluties in het plenaire deel van het congres duurde best lang. We zaten als team bij elkaar en ondanks dat het meeste voor ons niet echt spannend meer was, moesten we bij elke resolutie de woordvoering goed in de gaten houden. Vooral de discussie rondom de resolutie ‘eigen risico’ was fel, met veel emotionele en concrete gRelus Breeuwsma en Lotte Visser overleggenetuigenissen van leden van wat het voor hen concreet betekende. Opnieuw moest Sybrand alles uit de kast halen om duidelijk te maken waarom hij niet kon bewegen. Hij probeerde ook de angel er uit te halen door de indieners te vragen de resolutie ‘aan te houden’ en in dat geval een gesprek toe te zeggen met hemzelf en de fractie. Hoe dan ook, de dappere woordvoerder namens de indieners van de resolutie hield het lang vol. Uiteindelijk zei hij dat hij ‘om’ was, wat werd begroet met luid applaus. Ondertussen deed Relus een laatste poging om Lotte over te halen haar resolutie aan te passen. Helaas.

De rijen voor de inspraakmicrofoon werden nog langer toen de resolutie over de terugkeer naar de basisbeurs aan bod kwam. Er waren sceptische geluiden over de haalbaarheid ervan, maar vooral de jongeren deden er alles aan om het offensief voor terugkeer van de beurs zo luid mogelijk te laten klinken. Je voelde het opbouwen.

We hadden afgesproken niet meteen met ons voorstel te komen. Eerst wilden we zien hoe de zaal zou reageren op de inbreng van het CDJA en Sybrand Buma (en dit keer ook van Ruth Peetoom). Het was duidelijk dat het verdeeld lag. Omdat de rij voor de microfoons langer werd, ben ik er ook tussen gaan staan, er op vertrouwend dat Rutger Ploum, de fantastische secretaris en regisseur van de middag, mij nog het woord zou geven. Uiteindelijk gebeurde dat. Ik hoorde het stil worden. Het zal velen niet ontgaan zijn dat we met iets bezig waren. Er was direct applaus. Ik meende een gevoel van opluchting te horen. Dat was in ieder geval te horen in de reactie van Sybrand, die de tekst van Zuid-Holland direct steunde. Maar Lotte gaf geen krimp. Dat was op zich knap, maar daarmee kreeg ze de zaal wel tegen zich. Toch: dit keer zouden we wel een stemming hebben.

En toen had ik winnaarsgeluk. Het onoverwinnelijke, superprofessionele duo van Peter N. en Peter V., maakte namelijk een beginnersfout. We behandelden namelijk onze tekst voor het dictum alsof het een nieuw ingediende resolutie was. En bij twee resoluties over hetzelfde thema, is het altijd de vraag welke resolutie het eerst in stemming zou komen. Ik wilde zeker weten dat het CDJA eerst zou gaan, zodat onze resolutie daarna als redelijk alternatief besproken zou worden en bracht dat voor de zaal in als ‘punt van orde’. Onzin natuurlijk, we hadden helemaal geen resolutie en die kan je ook niet tussentijds indienen. De secretaris maakte dat duidelijk, maar dat maakte het hoe dan ook duidelijk dat de CDJA-resolutie verder ging dan ons voorstel. Bovendien kreeg Sybrand de geest en zei dat hij, als de CDJA-resolutie niet zou worden aangenomen, hij zou gaan handelen alsof de resolutie met tekst van Zuid-Holland zou zijn aangenomen. Mijn stommiteit leek een meesterzet.  Een virtuele resolutie was geboren.

En die won. Met grote meerderheid werd de resolutie van het CDJA verworpen en een resolutie met het dictum van Zuid-Holland aanvaard.

Borrel na afloop

Het is best mogelijk dat de resolutie van het CDJA hoe dan ook zou zijn verworpen. De gemiddelde congresbezoeker is een redelijk mens en velen ervan zijn bestuurder. Die houden niet van extreme standpunten en houden er al helemaal niet van om voor het blok te worden gezet. Toch was het wel degelijk spannend geweest. De sympathie voor de inhoud van de resolutie was echt groot. Het heeft luid en duidelijk in ons verkiezingsprogramma staan. Anders dan op andere punten, was het onderhandelingsresultaat ver achter gebleven bij de verwachtingen. Moet er dan niet een signaal gegeven worden?

Jawel, maar dus niet dat van het CDJA: terugonderhandelen. Wat ik hoop – en wat het CDA betreft: verwacht - is dat de komende regeringsperiode gebruikt wordt om de status quo te doorbreken en met een echt vernieuwend stelsel van studiefinanciering te komen. Op dit moment zijn het ‘stand-alone systemen’ die meer na- dan voordelen hebben. Dat kan beter.

Nogmaals, het is leuk om zo te kunnen vertellen hoe ‘slim’ we het als Zuid-Holland hebben gespeeld. Maar heeft het CDJA echt zo hard verloren? Deels wel, ja. Vooral intern en dat zal ze voorlopig nog wel even dwarszitten. Een matiging van toon is aan te raden. Aan de andere kant kunnen ze naar de buitenwereld toe laten zien dat ze hun rug recht hebben gehouden en dat is ook wat waard. Daarnaast: ‘What does not break you, makes you stronger’. Voor de jongeren van het CDA komen in alle opzichten nog wel nieuwe kansen. Ook zin in de spanning van zo’n congres? Wordt lid, doe mee.

congres november 2017

Peter Noordhoek

Met veel dank aan het team zoals dat in Nijmegen aanwezig was: Robert Bosch, Relus Breeuwsma, Bart van Horck, Arjan Kraijo, Anne Hensen Cees Moerman, Martijn van Nijnanten, Ton van der Stoep en Peter Viallé. Daarnaast dank aan iedereen die bij de brainstorm en de bijzondere ALV aanwezig was. Tot de volgende keer!

Northedge

info@northedge.nl
 Copyright © 2020 -  All Rights Reserved
BTW nummer Northedge B.V.: 8192.31.472.B.01
KvK nr. Northedge B.V.: 29048758 Rotterdam
menu-circlecross-circle linkedin facebook pinterest youtube rss twitter instagram facebook-blank rss-blank linkedin-blank pinterest youtube twitter instagram