CONTACT

Over de actualiteit van een debat

5 november 2018
Peter

Het CDA-congres is geweest. Inmiddels is het mijn gewoonte geworden om als delegatieleider van Zuid-Holland met een soort verslag te komen. Dat moet vooral gelezen worden als een verwondering en niet als een verantwoording. Opnieuw zijn er een aantal dingen in en rond het CDA gepasseerd die mij, als actieve beschouwer, zowel blij maken als aan het denken zetten. Het is de functie van een stevige blog als deze om dit met de lezer te delen, waarbij er vooral in het laatste deel, dat over een niet verschenen resolutie over het kinderpardon gaat, wat ongemak zit over de druk die de ‘actualiteit’ op de partijdemocratie kan zetten. Wie het korter wil, kan in ieder geval bij twitter terecht. Wie het leuker wil, raad ik vooral de vlotte vlogs van delegatielid Michel Rogier aan.

Renteresolutie

Wie zei er dat leden geen invloed hebben? Afgelopen zaterdag was die er op allerlei manieren.

Het meest zichtbaar was dat door het aannemen van een resolutie van de CDA Jongeren, het CDJA over de rentebetalingen in het kader van het leenstelsel. We zijn helemaal niet voor dat leenstelsel, mede omdat het de toegang tot het onderwijs merkbaar beïnvloed, wat nu al voorzienbaar tot tekorten aan huisartsen en anderen gaat leiden. Maar binnen het nieuwe stelsel is nu ook nog eens een renteverhoging aangekondigd. Dat is onderdeel van een ingewikkeld geheel van plussen en minnen in het akkoord, maar het CDJA zegt: dit willen wij niet. Wij hebben als CDA Zuid-Holland in een eerder debat over het studiestelsel gezegd dat wij het met de inhoud van de resolutie eens ware, maar het niet reëel vonden dat ze eisten dat de coalitieonderhandelingen daarvoor overgedaan zouden worden. Toen hebben we de fractie geholpen om de leden te overtuigen niet mee te gaan met de resolutie. Deze resolutie was anders gericht, maar werd er niet om heronderhandelen gevraagd en vonden we dat we nu consequent moesten zijn. We hebben het CDJA gesteund. De resolutie werd met ruime meerderheid aangenomen.

De fractie heeft in de discussie over de resolutie vooral financiële argumenten gebruikt. Er zou 250 miljoen mee gemoeid zijn. Hoe dachten wij het schrappen te gaan dekken? Die vraag is een soort omkering van het bekende gezegde ‘congressen kopen geen straaljagers’. Nu werd het CDA-congres gevraagd om dekking bij de resolutie te geven. Dan maak je van het congres een fractie. Is dat de bedoeling? Misschien zou dat moeten bij verkiezingsprogramma’s. Toen het verkiezingsprogramma voor de laatste landelijke verkiezingen werd besproken hebben we er als Zuid-Holland per amendement genoeg bij weten te plussen om wel degelijk een paar straaljagers te kunnen kopen. Programma’s worden echter geschreven zonder financieel kader en dan is er geen echte rem meer op de wensenlijstjes. Bij resoluties is dat anders. Daarbij is het prijskaartje min of meer bekend en kan je er over praten. Maar uiteindelijk gaat het niet om het prijskaartje. Het gaat er om dat de leden gehoord worden en richting kunnen geven. Het ingewikkelde is dat de fractie wel degelijk luistert, maar door de resolutie zeer letterlijk te nemen zichzelf de ruimte ontneemt om iets anders te doen dan te ontraden (missen we dan toch het katholieke element?).

Het wordt wellicht anders als er een alternatief wordt geboden. Direct na de vorige resolutie hebben we de partij gevraagd om een groep stevig te laten nadenken over de beste manier om het onderwijs toegankelijk te maken. Op dit congres kon alleen gemeld worden dat er een expertgroep aan het starten is. Dan doet de fractie er verstandig aan om de resolutie minder financieel te interpreteren en vooral te omarmen als een uitspraak om als een haas huiswerk te gaan doen. Wellicht dat de coalitiegenoten er ook nog wat in gaan zien.

Van openbaar vervoer tot kunstmatige intelligentie

Veel minder controversieel, maar wel concreet waren de resoluties zoals we die zelf indienden. Terwijl deze week een filerecord werd bereikt met meer dan 1000 kilometer stilstaande auto’s, is het in feite doodtij als het gaat om het investeren in openbaar vervoer. Vooral voor de dure (onder tunnelde) trajecten in de randstad is te weinig geld. Lossen we dat probleem niet op, dan verplaatst het probleem zich naar buiten de randstad. De overheid heeft te weinig geld, pensioenfondsen hebben dat wel, maar mogen om formele redenen dat geld niet hierin investeren. Onze resolutie helpt om die patstelling te doorbreken.

Wat zijn de gevolgen van kunstmatige intelligentie voor ons en de overheid? Hoe beïnvloeden ze onze rechtsstaat? Moeten we er misschien de grondwet op aanvullen? We hebben een resolutie hierover aangenomen gekregen en zoals Sybrand Buma zelf in reactie zei: ‘het onderwerp lijkt zeer technisch, maar het thema is juist bij uitstek politiek.’

Werkende armen

Het mooiste resultaat, en waar ik gewoon trots op ben, is een resolutie over ‘werkende armen’. Het SCP heeft onlangs een verdere stijging gemeld van het aantal mensen dat wel werkt, maar niet genoeg er van te kunnen leven of een gezin te onderhouden. Het gaat om honderdduizenden mensen voor wie werk niet voldoende loont om uit de armoedeval te komen. Kenmerkend voor de groep is dat ze moeilijk te bereiken zijn en tegelijk zichzelf niet kunnen organiseren. Voor het lidmaatschap van een branchevereniging, vakbond of werkgeversorganisatie hebben ze het geld niet of ze kennen de meerwaarde niet van het contact met collega’s. De verenigingen zelf kunnen of willen het zich niet veroorloven om leden te hebben die zich geen contributie kunnen veroorloven of ‘bewerkelijk’ zijn. Daar is wat aan te doen. Geef bijvoorbeeld de lidmaatschapsgelden aan de vereniging in dezelfde branche als van het mini-garage of ander bedrijfje dat nu te marginaal bezig is om te kunnen of mogen bestaan en help ze zich verder te ontwikkelen. Ook deze resolutie geeft niet precies aan hoe dat betaald moet worden of waar dit naar toegaat. Ook verenigingen zullen de knop moeten omzetten. En ongetwijfeld moeten we eerst door een aanval van pilotziekte heen voordat het enige schaal bereikt, maar in ieder geval komt er dan weer beweging in de zaak.

De resolutie is niet alleen aangenomen; de fractie gaat er echt mee aan de gang en wil dat het tot een SER-advies komt. Als dit er komt, dan, dan … laten we zien dat de christendemocratische weg de weg is om zowel markt als overheid beter te laten functioneren.

Hoe oud moet je zijn voor de politiek?  

Het is grappig dat, terwijl veel journalisten de partij nog steeds als een grijze partij vol grijze mensen beschouwen, de werkelijkheid laat zien dat, zeker op landelijk niveau, de gemiddelde leeftijd van haar vertegenwoordigers zich eerder richting de dertig beweegt dan richting de pensioengerechtigde leeftijd. Het gevolg is dat er een resolutie wordt ingediend door de Zuid-Hollandse afdeling van het CDA Seniorenberaad (CDAS), dat er meer ouderen in vertegenwoordigende functies moeten komen. Ik kon de logica van die resolutie niet ontkennen, maar was er toch niet echt enthousiast over. Als rechtstreeks CDA-lid in ’82 heb ik mij mateloos geïrriteerd aan de bloedgroepenstrijd. Die strijd lijkt gestreden, maar zou in deze politiek correcte tijden zomaar terug kunnen komen in de vorm van een strijd tussen leeftijden en geslachten. Dan is het een kwestie van tijd voor het 'afspiegelingsbeginsel' tot vervorming leidt. Bij bloedgroepen geldt dat je daar nog wat aan kan doen met je politieke keuzes, aan je lijf en leeftijd lijkt maar weinig te doen (bij mij wel: lijf 61, geest 21).

De resolutie is geruisloos overgenomen (de jongeren hielden zich wijselijk stil), maar ik zag het aan en bedacht er nog iets anders bij: wij hebben net uitgebreid stil gestaan bij het overlijden van Wim Kok. Zijn grijze kop werd weer synoniem met wijsheid. En het zou mij niet verbazen als dat ook een reactie is op de golf van dertigers die nu de leiding van partijen overnemen. De afstand tussen de gemiddelde leeftijd van publiek en partijleiders wordt wel erg groot.

De resolutie die er niet kwam: kinderpardon

Op de kortere termijn speelde een andere resolutie een rol: de resolutie die er niet kwam. Tot op het allerlaatste moment waren we in onzekerheid over een ‘actuele resolutie’ over het kinderpardon. De hele voorgaande middag, avond en vroege ochtend stond de WhatsApp groep van de delegatie en andere kanalen vol over deze mogelijke resolutie. Een groot deel van de tijd was daarbij kwijt aan het zoeken naar iemand die een tekst had gezien of meer wist. Misschien dat ik later nog eens hoor waarom die resolutie er niet kwam, maar het gebeurde niet. Enerzijds geeft dat het onbevredigende gevoel van een voetballer die zich heeft opgeladen voor een spannende uitwedstrijd die op het laatste moment niet doorgaat. Anderzijds vond ik het niet meer dan terecht en werd ik weer eens getroffen door het gevoel over de kwetsbaarheid van de (interne) partijdemocratie. Ik besef dat het formalistisch klinkt in het licht van het kwaad dat het uitzetten van in Nederland gewortelde kinderen is, maar er gelden spelregels voor het indienen van resoluties. Die kwamen heftig onder druk te staan met deze resolutie en daarom is het denk ik goed om er over te schrijven, al was het maar omdat zo’n resolutie zomaar opnieuw opduiken.

Resoluties geven het gevoel weer van de achterban over een politieke kwestie. Dus niet van een enkel lid: de drempel ligt bij minimaal 25 leden wil je enigszins over een ‘achterban’ kunnen spreken. Zo’n resolutie moet ook op tijd worden ingediend om het partijbestuur vooraf de gelegenheid te geven er met elkaar over te spreken en een gewogen reactie te geven, het zogenaamde ‘préadvies’. De leden moet vooraf ook de gelegenheid krijgen om kennis te nemen van de andere resoluties vanuit de partij en woordvoerders te kiezen. Voor dit alles staan strakke termijnen.

Je kan daarin ook overdrijven. Een collectief van afdelingen uit onze provincie had een resolutie 20 minuten te laat ingediend. Er werd niet eens naar de inhoud gekeken: afgewezen. Niemand had geklaagd als er even wat ruimte was gegeven. En nu zou er opeens, de dag voor het congres, een resolutie over het kinderpardon worden ingediend. Alles wat we aan informatie hadden was een artikel uit Trouw waarin gesproken werd over veronderstelde spanningen tussen de leden en de top van het CDA over wat er moet gebeuren met het kinderpardon. Lokale afdelingen zouden versoepeling willen, de landelijke fractie niet. Bij dat soort vaagheid gaat het ‘Mauro-alarm’ hard af; de herinnering aan een debat waarin rechtstatelijk denken keihard tegenover de naastenliefde werd gezet en een partij als het CDA, die op beide is gebouwd, het meest kwetsbaar voor scheuring is.

Voor de top van de partij (die al snel wordt verondersteld onder één hoedje te spelen met de fractie) produceert dat al direct een moeilijk moment: weigert ze de resolutie omdat deze te laat is, dan ‘duikt ze’ en is ze ‘harteloos’ of ‘keihard rechts’ in het weigeren van een debat. Laat ze de resolutie door, dan negeert ze de eigen regels. Er is wel een ontsnappingsmogelijkheid. Aangezien ‘de vergadering over haar eigen orde gaat’, kan ze een ‘actuele resolutie’ indienen en deze vervolgens bediscussiëren.

Als vertegenwoordiger van de achterban had ik direct een ander idee, geboren moet ik zeggen vanuit de irritatie over de resolutie die 20 minuten te laat was. Ik wilde voor de bespreking van de resolutie een punt van orde maken. Want wat is er ‘actueel’ aan een resolutie als deze? De situatie bestond toch al vele weken, zo niet jaren? En is migratie niet per definitie altijd actueel, gelet op de gevoeligheid? Of actueel te maken, door activisten of journalisten met een agenda? Dan moet je toch niet het meest gevoelige thema op de meest gehaaste manier gaan voeren? Het antwoord lijkt duidelijk, maar ook in mijn WhatsApp en twitter kwamen de reacties van mensen die je direct de maat nemen op je gevoel voor de kinderen.

Ik stond toch klaar het punt van orde te maken, maar dit keer was dit niet nodig. Gelukkig voor de kinderen zelf. Ik hoop dat de mogelijke indieners hebben ingezien, dat hoe scherper het licht van de publiciteit op deze kinderen worden gericht, hoe moeilijker het wordt het pardon feitelijk te verlenen (terwijl het mijn indruk is dat die druk op staatssecretaris al hoog is). Liever zou ik het overigens een volgende keer willen hebben over de verkorting van de procedures. We gaan een tijd van personeelstekorten in, maar het lijkt mij dat het oplossen van een personeelstekort bij de IND toch echt wat urgenter dan in andere sectoren. Maar misschien is dat te praktisch gedacht.

Voor het debat

Ook de moeilijkste discussie moeten we niet uit de weg gaan. In andere vorm zal iets als het kinderpardon toch weer langs komen. Maar dan moet het ook echt een debat tussen de leden zijn. Ik hou van debatten waarbij het druk voor de microfoon is. Ik hou van debatten waar ook de hotemetoten in de zaal gewoon ‘het lid uit Amersfoort’ of ‘het lid uit Dokkum’ zijn. Ik hou ook van debatten waar de mensen in de zaal beseffen dat de mensen op het toneel ook hun best doen en naar eer en geweten handelen, want dan is er een omgeving waarin je elkaar altijd wel ergens op kunt vinden.

Afgelopen week was er een incident de Tweede Kamer waarbij een Kamerlid inbrak in een debat waar hij zich niet voor had aangemeld. Hij werd daar op gewezen, maar trok zich er niets van aan. De gemiddelde Nederland zou bij zo’n bericht gaan gapen en zich hoogstens storen aan de bureaucratie van de Kamer. Dit lid was Thierry Baudet, het onderwerp was migratie. Hij plaatste zich buiten de orde en werd daarvoor beloond. Tot frustratie van de Kamerleden die wel een serieus probeerden te voeren, was er alleen nog maar aandacht voor Baudet. Het debat was vergeten, de inhoud was weg. Zo wordt onze parlementaire democratie uitgehold. Als een partij als het CDA daar een tegenwicht voor wil zijn, dan hoort daar een partijdemocratie bij die wel het goede voorbeeld geeft: fair, inhoudelijk, levendig en wellevend.

Peter Noordhoek

Northedge

info@northedge.nl
 Copyright © 2020 -  All Rights Reserved
BTW nummer Northedge B.V.: 8192.31.472.B.01
KvK nr. Northedge B.V.: 29048758 Rotterdam
menu-circlecross-circle linkedin facebook pinterest youtube rss twitter instagram facebook-blank rss-blank linkedin-blank pinterest youtube twitter instagram