Het is me raar te moede. Ik ga op het CDA stemmen. Daar is, zoals velen weten, niets vreemds aan. En toch doe ik mijn best om mijn keuze nooit vanzelfsprekend te laten zijn. Daarvoor het het recht om te stemmen mij te heilig, ook als het om de partijkeuze gaat. Maar er is iets raars met mijn motivatie. Normaal gesproken kies ik voor het hier en nu; voor standpunten die met de mijne samenvallen, voor een sterke positie als het op onderhandelen aankomt.

Dit keer niet. Ik heb het idee dat de samenleving meer dan ooit klaar is voor een partij die noch markt noch overheid is en waarvoor maatschappelijk ondernemerschap geen holle kreet is. Ik heb het beeld dat het tijd is voor een partij die het weer logisch maakt dat mensen met dat doel elkaar opzoeken en samen iets nieuws beginnen - want een beter antwoord op de crisis is er echt niet. Een partij waar rechten en plichten weer in balans zijn; zacht waar het kan, hard waar het moet. Dat is een partij die in veel opzichten lijkt op het CDA dat mij voor ogen staat, maar die het nu nog niet is - nog net niet. De voorstellen zijn nog niet concreet genoeg, niet anders genoeg. De 'businessmodellen' van nu zijn verouderd en we weten nog niet wat de nieuwe worden, maar een paar pennestreken moet toch wel kunnen. We weten in ieder geval dat we leven in een wereld die steeds 'horizontaler' wordt en vorm krijgt via netwerkverbanden en social media, soms betaald, vaak vrijwillig. In potentie is dat een manier van werken en leven die heel goed past binnen het denken van mijn partij, maar nu nog niet in al haar mogelijkheden is doordacht. Deze verkiezingen hadden een visie moeten opleveren voor de samenleving van morgen en dat heeft ook het CDA niet kunnen schetsen. De aanzet is er, maar het is nog niet af.

Daar staan voor mij wel twee dingen tegenover. De eerste is de vraag naar het alternatief. Alle partijen claimen modern te zijn, maar zijn ze het ook? Anders gezegd; kunnen ze de consequenties van hun eigen voorstellen aan? Als het kenmerk van een moderne partij is dat er aandacht voor modern ondernemerschap en social media is, dan maak ik me geen enkele zorg. Maar een moderne samenleving is meer dan de emancipatie van een twitterende klasse. We kunnen een 'horizontale samenleving' niet aan als de deugden niet op orde zijn. Als we niet via voorbeeld en opvoeding weten waar we moeten helpen of juist moeten begrenzen. En dat is waar het bij mij toch mis blijft gaan als ik naar het de meer libertaire of socialistische alternatieven kijk. En dan denk ik dat zowel de inhoud als de toonhoogte van zo'n 'brief van Buma' mij nog altijd meer aanstaat dan die van welke andere partij ook.

Wat mij brengt bij het tweede punt. Ik ben actief lid van de partij en een verwijt aan de partij is ook een verwijt aan mijzelf. Het had beter gekund, beter gemoeten. Tegelijk; wat mag je van elkaar en van een partij verlangen? Alle ogen zijn deze dagen naar voren gericht, maar natuurlijk weten we dat er met oude ogen naar ons gekeken wordt. Er is geen goede tijd geweest om een streep te zetten of om in vrijheid een nieuwe koers uit te zetten. Wij zijn al weer verder, maar wie weet dat? Met ontzettend veel bewondering volg ik de inspanningen van Sybrand, Mona, Pieter Heerma en al die anderen die vorm geven aan de campagne en ik denk dat er de 12e ook best een beloning voor zal zijn. Tegelijk is het niet meer dan realistisch dan wat Sybrand in zijn onbezonnenheid tegen het NRC zei: het gaat nu even niet om het aantal zetels. Er is nog een lange weg te gaan.

En dat geeft mij dus nu zo'n raar gevoel. Voor mij is dit de 'één verkiezing verder verkiezing'. Ik ga voor een partij kiezen omdat die - in potentie! - alles in zich heeft voor een visie op Nederland die hout snijdt. Een visie die het verschil gaat maken. Maar niet nu. Nu hoop ik eigenlijk maar op één ding voor deze partij: oppositie.
Er zijn er die zeggen dat het CDA dat niet kan. Welnu, dat moet dan blijken. Dat geeft ook duidelijkheid. Maar zelf denk ik dat er in die oppositie ruimte gaat komen om niet alleen een zichtbare streep te zetten onder het verleden, maar ook om ruimte te maken voor het concretere verhaal. Een stem op het CDA is dan een investering in een strategisch ongelofelijk belangrijke partijvernieuwing. Je kan je stem voor minder geven.

Zou het zo gaan? De kans is klein. De druk om te gaan regeren wordt sinds de duikvlucht van de SP met de dag groter, waarbij het - wat dit betreft - eigenlijk lood om oud ijzer is of Rutte danwel Samsom de leider van de grootste partij wordt. Zeker als rekening wordt gehouden met de samenstelling van de Eerste Kamer, zullen zowel D66 als CDA nodig zijn voor een werkbaar kabinet. Geen oppositie dus. Maar dan zeg ik er wel dit bij: het CDA kan daar alleen maar goed uitkomen als het twee dingen doet. Allereerst moet het CDA er dan ook echt aan bijdragen dat er een daadwerkelijk goed kabinet komt - maar dat zit bij het CDA wel goed. Maar dan: keihard doorgaat met het vernieuwen van haar boodschap. Want er zijn twee soorten midden: het gemiddelde midden en een in een visie en waarden geborgd, koersvast midden. Het eerste levert een grijs gezicht op. Het tweede een beter Nederland. Komt die regeringsrol, laat dan het CDA de architect zijn van het tweede midden.

Peter Noordhoek

.