Kritiek is de snelste weg naar discussie. Mijn eerdere kritiek op de tegenstem van de CDA-fractie op het verstrekken van leningen aan Griekenland werkte zo snel als een inhaalmanoeuvre in de buitenbocht. En mijn naam is geen Verstappen. Maar als kritiek de enige route naar discussie wordt, vlieg je met al die snelheid uiteindelijk uit die bocht. Voor het gevoel van balans is het daarom wel prettig dat ik nu hardop ‘ja’ wil zeggen tegen de koers van Sybrand en de fractie als het gaat om de vluchtelingenkwestie. Niet omdat er niets te discussiëren valt, integendeel. Wel omdat het gewaardeerd moet worden als een politiek leider een serieuze poging doet iets te formuleren dat wat doet aan de oorzaken van de huidige crisis. Oorzaken die hele lastige praktische kanten hebben, maar eindelijk primair geduid moeten worden in morele termen. Als een dictator in Syrië iets in gang zet waardoor uiteindelijk de helft van zijn volk wordt gedood of tot vluchten wordt gedwongen, als we te maken hebben met een ISIS barbarij die letterlijk en figuurlijk is gericht op de dood van het Westen, dan moeten we ook een keer werkelijk stilstaan bij de vraag wat wij daar tegenover stellen. Behalve hoog overvliegende bommenwerpers en een vluchtstrook voor volle vrachtwagens – ik parafraseer Youp van ’t Hek – is dat niet veel. Sybrand doorbreekt dat meer dan tot nu toe in de discussie is gedaan en dat verdient lof.
Of dat een echte discussie wordt blijft overigens de vraag. Het is lastig discussiëren met een kan-niet publiek. Want op dit moment is dat het antwoord op elk voorstel: kan niet. Dat kan het inderdaad niet. Natuurlijk, het is niet eenvoudig. Als we met de verkeerde oplossing komen zijn de gevolgen gruwelijk. Het is oorlog. Anders dan sommigen, die al te graag grote woorden gebruiken, is het niet zo dat elke vluchteling of elke allochtoon in een arme wijk een potentiele terrorist is en dat de ‘derde wereldoorlog’ al is begonnen. Get a life. Het is wel oorlog aan de andere kant van de Middellandse Zee en wij staan er bij met het nette pak van de burger die geen einde wil maken aan de ruzie in zijn straat omdat hij niet weet hoe dat kan zonder zelf vies te worden.
Om een oude term te gebruiken: het is tijd voor realpolitik. Met als inzet de stabiliteit van het eigen continent. En dat continent moet het conflict op z’n minst van zich afduwen wil het er niet (nog meer) door geraakt worden. Buma gaat in zijn uitspraken in feite nog een stap verder: hij wil naar de bron van het conflict. Naar IS.
In het interview van Sybrand Buma met Nu.nl kiest hij voor:
Eigenlijk heb ik met dat laatste punt nog de meeste moeite omdat je er toch van uit moet gaan dat de vluchtelingen niet voor die vlucht gekozen hebben en de besluitvorming er ingewikkelder wordt zonder dat je waarschijnlijk veel wint aan duidelijkheid. Ja, zeker punt van discussie, ook intern.
Belangrijker is het dat de besluitvorming over wel of niet erkend worden eigenlijk al buiten Europa genomen moet worden. Wat wordt dan het karakter van de ‘safe havens’? Alleen opvang, alleen selectie (consulaatsfunctie), of beiden? Hoe werkt dat en moet je dan niet juist verder van de brandhaarden weg?
Het inzetten van grondtroepen is een non-besluit. Dat had al moeten gebeuren. Alleen vliegtuigen (en drones) inzetten is uiteindelijk niet effectief, werkt niet zelden contraproductief en wordt ethisch steeds kwestieuzer. De vraag is uiteraard hoe ze moeten worden ingezet. Natuurlijk kan Nederland dat niet alleen, maar hier is Buma vaag. Er is al iets van een alliantie en die kan een groter mandaat krijgen, maar de inzet zou moeten zijn op een echt Europese inzet iets anders zal noch in het Midden-Oosten noch bij de andere grote machten indruk maken. En ja, daar horen ook budgetten bij, al mag ik hopen dat we niet te traditioneel onze mensen en middelen gaan inzetten.
Eigenlijk is het jammer dat in dit tijdsgewricht politici alleen maar gewaardeerd als ze stellig zijn. Het gaat nu vooral om de vragen waar we niet van weg mogen kijken. Het ‘kan niet’, kan niet. De strijd tegen IS, de gruwelijke chaos in Syrië, het weer naar de afgrond glijden van Libië; het zijn ontwikkelingen die we niet alleen in termen van belang maar zeker ook in termen van beschaving moeten bespreken. Een discussie, of liever nog: een intense afweging, op niveau graag.
Peter Noordhoek
